اقتصاد سینما به زبان ساده برای منتقدان

پاسخ‌های کلی بدترین پاسخ‌هاست. در هر دوره‌ای پاسخ‌های کلی برخی سوال‌ها، دست به دست می‌چرخند، که کم‌ترین آفت آنها، توهم دانستن است. به عنوان نمونه ببینید چند بار شنیدید که در جمعی از مشکلات جامعه صحبت شده و در انتها جمع به این پاسخ کلی رسیده که مشکلات ساختاری است؛ یا مشکلات فرهنگی است؛ یا مشکلات زیرساختی است؛ یا مشکلات عمیق‌تر از این حرف‌هاست!

خود من بسیار شنیدم که کسانی در برابر مسائل و مشکلات بیان کرده‌اند که ما ضعف مدیریت داریم.

یا مثلا وقتی در برابر شناخت جامعه و آن چه در برابرمان اتفاق می‌افتد ناتوان می‌شویم دست به واژه‌سازی‌های عجیب و غریب می‌زنیم و برای شکل‌گیری یک نسل جدید بیانیه می‌دهیم که نسل جدیدی شکل گرفته. حالا مفهوم نسل چندم قرار است چه چیزی به ما بگوید و کدام ابعاد ناشناخته اعضای جامعه را برای ما روشن کند، بماند.

این که هر کدام از این موارد چه معنایی دارند هم خودش سوال دیگری است.

مفاهیم باید در جای خود به کار گرفته شوند و محدوده آنها هم مشخص باشد.

یکی از جالب‌ترین مفاهیمی که این روزها در عالم رسانه می‌شنوم، مفهوم دولتی است. این روزها بسیاری از «دولتی» و رسانه‌های دولتی به گونه‌ای صحبت می‌کنند که گویی منشا همه مشکلات، رسانه‌های دولتی هستند. از همه خنده‌دارتر رسانه دولتی است که خودش بلندگوی تکرار این حرف‌ها شده است.

بوروکراسی در کشور ما اکنون معادل کاغذبازی تصور می‌شود. در حالی که در دانش مدیریت بوروکراسی نه خوب است نه بد. مثلا می‌شنویم که می‌گویند در این اداره یا سازمان بوروکراسی زیاد است. این جمله هیچ معنایی ندارد. بوروکراسی یک نوع ساختار مدیریتی است که سال‌هاست در دنیا جواب داده و بسیاری از ما در سازمان‌های بوروکراتیک کار می‌کنیم. سازمان‌های بوروکراتیک مانند هر سازمانی، آفتی دارند و در صورتی که این آفت‌ها زیاد شوند ما یک بوروکراسی معیوب خواهیم داشت.

دولتی و ساختار دولتی هم چنین است. [highlight color=”eg. yellow, black”]ساختار دولتی به خودی خود بد یا خوب نیست. ساختار دولتی آفاتی دارد. اگر این آفات کنترل نشود و به اندازه کافی از آفت‌کش استفاده نکنیم معایب آن ما را دچار مشکل می‌کند. در حالی که برخی گمان می‌کنند راه بهبود رسانه‌های ما حذف دولتی و هر رسانه دولتی است.[/highlight]

فرض کنید همه رسانه‌های دولتی ما (در سینما و تلویزیون و رادیو و روزنامه و نشریه و …) حذف شوند و جای آنها رسانه‌های خصوصی راه بیندازیم. آیا مشکلات ما حل می‌شوند؟ رسانه‌های خصوصی یک گونه از رسانه‌ها هستند که به خودی خود نه خوبند نه بد. [highlight color=”eg. yellow, black”]ما همان طور که رسانه خصوصی دولتی خوب یا بد داریم رسانه خصوصی خوب یا بد هم داریم.[/highlight]

بنابراین بازی با کلمات و استفاده از ادبیات کوچه بازاری و نه منطق حاکم بر کوچه و بازار، ما را به هیچ جایی نمی‌رساند. رسانه نفتی و سفارشی و … هیچ بار معنایی ندارند و سر تا ته نوشته‌ای که از این ادبیات استفاده می‌کند، هیچ پیامی ندارد جز این که مخاطب را دور سر خودش بچرخاند.

پ.ن. این یادداشت امیرحسین علم‌الهدی هم پیشنهاد می‌شود: سینمای نفتی در تلویزیون نفتی‌تر!