این یادداشت امروز و در دنیای اقتصاد چاپ شده است. پیشنهاد میکنم بخوانید. اصولا بحث روابط عمومی، بازاریابی و تبلیغات مهمتر از هر جای دیگری در صنعت بانکداری مطرح است. اگر به آگهی های پخش شده از تلویزیون هم دقت کنید حضور فراوان بانک ها را خواهید دید. البته این موضوع در ایران به این شکل است و در کشورهای توسعه یافته توازن بین بخش های مختلف وجود دارد. اما در ایران بانکداری از رشد عجیب و غریبی نسبت به باقی بخش ها برخوردار است. این موضوع در ذات خود بد نیست. بانکداری کلید توسعه است. شاید زمانی این را بیشتر توضیح دادم. اما بانکداری سالم باعت رونق اقتصادی می شود. جدای از این ها به علت اهمیت بانک ها در ایران سه مقوله ای که گفتم هم در این حوزه از اهمیت فراوانی برخوردار هستند که در این یادداشت انتقادی هر چند خفیف به این حوزه وارد شده است. راستش اگر من این یادداشت را نوشته بودم احتمالا تیزتر بود!
نقش روابط عمومی بانک‌هادر فرهنگ‌سازی «اطلاع‌رسانی»
مریم دیدگر *
هفته پیش در خبرها خواندیم که ششمین سمپوزیوم روابط عمومی در اواخر دی‌ماه امسال در محل سالن همایش‌های برج میلاد تهران برگزارشد و مطابق رسم معمول در پایان سمپوزیوم به روابط عمومی‌های برتر لوح تقدیر اهدا گردید.
شعار این دوره سمپوزیوم، «روابط عمومی در خدمت فرهنگ اقتصاد و جامعه» بود.
طبق تایید دبیرکل سمپوزیوم، روابط عمومی‌ها نقش موثری در حوزه فرهنگ دارند و در ادامه این پرسش را نیز مطرح کرد که آیا روابط عمومی‌ها فرهنگ آفرینند یا مخلوق آن؟
وی تصریح کرد که به نظر می‌رسد بیشترین موارد استفاده از دانش و مهارت‌های ارتباطی روابط عمومی در سطح خرد بوده و کارآیی و ظرفیت‌های آن در سطح کلان مورد غفلت واقع شده است.
دبیر کمیته علمی سمپوزیوم نیز با اشاره به اینکه روابط عمومی‌ها معماران فرهنگی هستند، گفت: در این باره باید روابط عمومی‌ها تلاش کنند؛ چرا که در انتقال اطلاعات نقش بسزایی دارند. در بخشی دیگر از این مراسم رییس انجمن بین‌المللی روابط عمومی گفت: روابط عمومی حرفه‌ای است که رفتارها را تغییر می‌دهد. با این مقدمه نقش روابط عمومی بانک‌ها در فرهنگ‌سازی و اصلاح الگوهای رفتاری محدوده بانکی به طور مختصر بازنگری خواهد شد.
پس از اجرای مراسم پایانی و معرفی روابط عمومی‌های برتر، کارشناسان خبری بانک‌ها، به سرعت دست به کار تنظیم خبر دریافت لوح از سمپوزیوم شده و به سرعت به انتشار خبر پرداختند. اما فارغ از همه شنیده‌ها و آموخته‌های سمپوزیوم مبنی بر اهمیت فعالیت‌های روابط عمومی‌ها در حد مشاغل سخت، در نهایت آنچه مشاهده شد بازتابی همیشگی بود که با مقایسه تیترها، خواننده فقط نام بانک و عنوان لوح را متغیر می‌دید. حتی بانکی که برنده لوح خلاقیت شده، تیتر متفاوت نداد!
مشاهده متن اخبار بانک‌ها نیز آگاهی بیشتری در اختیار خواننده نگذاشته و کلیشه‌ای تکراری را به نمایش می‌گذاشت. می‌دانیم که فرهنگ‌سازی، واژه‌ای پر معنا و ژرف است که گستره دامنه آن در هر حوزه باید تعریف شده باشد. در همین راستا برای دریافت جوایز ویژه، هر بانکی فعالیت‌های گوناگونی را انجام داده و این تقدیر دستاورد همکاری گروهی برای اجرای بهینه یک برنامه، با توجه به محدودیت‌های بیشماری است که روابط عمومی‌ها با آنها دست به گریبانند. اما زمانی که فرصت ارائه فراهم شده به سادگی و با تهیه چند خط کوتاه خبر، چشم بر تمامی زحمات همکاران خود بسته‌اند!
فرهنگ سازی شاید این می‌توانست باشد که آنچه روابط عمومی یک بانک را در حوزه اطلاع‌رسانی یا ارتباطات موثر برتر نموده، باید در انتشار خبر نیز نمودی داشته باشد. هیچ‌کدام از اخبار بانک‌ها به ملاک‌ها و معیارهای گزینش انجام شده اشاره‌ای نداشته و اصولا نیازی به اطلاع‌رسانی بیشتر به مخاطبان خود ندیده‌اند. انگیزه انتشار این خبر به طور قطع، اطلاع‌رسانی به طیف مشتریانی است که یقینا از چگونگی این گزینش‌ها بی‌خبرند و بی‌تردید در یک صفحه روزنامه یا سایت خبری، چند خبر مشابه از چند بانک دیگر را نیز دیده‌اند. آیا اینگونه اطلاع‌رسانی تاثیری در جذب مشتریان جدید یا نگهداری مشتریان قدیمی دارد؟ روشن است که مخاطبان ایشان نه در آن سمپوزیوم حضور داشته‌اند و نه می‌دانند که تفاوت لوح دو بانک که هر دو مدعی دریافت آن در حوزه خلاقیت و نوآوری می‌باشند، در چه بوده است ؟ بانک‌ها در قبال فردی که قرار است سرمایه‌های خود را به آن بسپارد یا بانک را شریک تجاری خود کند، موظف به اطلاع‌رسانی می‌باشند ولو در حدود امتیازاتی که چندان به حوزه‌های مالی مرتبط نیستند، اما محصول بانک بوده و بانک نیز محصول آنها است. به نظر می‌رسد چنانچه این اطلاع‌رسانی کامل‌تر می‌بود، به عنوان مثال روابط عمومی برتر در حوزه ارتباطات درون سازمانی یا ارتباطات موثر، کمی رمز گشایی نموده و چرایی و چگونگی شایستگی خود را تشریح می‌نمود، به ارتقای فرهنگ ارتباطات درون سازمانی کمک شایانی نموده و تمامی کارکنان شبکه بانکی را، به نوعی از دستاوردهای موفق خود که بی‌شک مدیون برنامه ریزی و اجرا و زحمات بسیار می‌باشد، بهره‌مند می‌ساخت. طبق سخنان دبیرسمپوزیوم، آنچه اهمیت دارد این است که روابط عمومی مهم‌ترین اثرگذاری را در تغییر رفتار دارد و این بهترین فرصت بود برای عینی ساختن این اثر. دریافت لوح تقدیر صرفا یک پیروزی و اعلام آن یک مسابقه نیست، لوح اهدایی نباید به چشم زینتی برای ویترین افتخارات، در نظر گرفته شده و تنها به کار درج در گزارش‌های بعدی بیاید. بلکه مسوولیت دریافت کننده را سنگین‌تر کرده و او را موظف می‌کند که برای ارتقای فرهنگ، تجربیات خود را در اختیار دیگران بگذارد. اینگونه است که فارغ از شعارهای زیبا، فرهنگ ارتباطات برون سازمانی، بانکداری الکترونیک، خلاقیت و نوآوری و… ساخته و ارتقا می‌یابد.
maryv1369@gmail.com*